როგორები არიან ნარცისები II (ვრცლად)

ვინაიდან ნარცისიზმით დაინტერესებული ადამიანებისთვის, პროფესორი სემ ვაკნინ-ის ლექცია ცოტა რთულად მოსასმენია, ვეცდები გასაგებ ენაზე გადმოგცეთ ლექციის შინაარსი ქართულად. (ორიგინალი ვერსია YouTube-ზე)

დოქტორ სემ ვაკნინის ლექცია გვთავაზობს ღრმა და ყოვლისმომცველ შეხედულებას ამ მდგომარეობის შესახებ, რომელიც არა მხოლოდ განმარტავს ნარცისიზმის (NPD) ბუნებას, არამედ გვიჩვენებს მის გავლენას თვითონ ნარცისზე და მის გარშემომყოფებზე.

თუმცა, ვაკნინი სწრაფად გადადის ნარცისიზმის უფრო რთულ ასპექტებზე. ის აღნიშნავს, რომ "ნარცისს არ აქვს ბირთვი, არ აქვს იდენტობა." მან საკუთარი “მე” ბავშვობაში დაკარგა, ეს არის გასაოცარი განცხადება, რომელიც ეწინააღმდეგება ჯანმრთელი ადამიანების გაგებას პიროვნების შესახებ. როგორ შეიძლება ვინმეს არ ჰქონდეს იდენტობა? ვაკნინი განმარტავს, რომ ნარცისს აქვს ორი თვითმყოფადობა - ჭეშმარიტი თვითმყოფადობა, რომელიც არის ტრავმირებული ბავშვი, და ყალბი თვითმყოფადობა, იგივე ილუზია, ფანტაზია საკუთარ თავზე, რომელიც არის ღმერთის მსგავსი კონსტრუქციის (ანუ, საკუთარ თავს აღმერთებს).

ეს ორმაგი ბუნება იწვევს მდგომარეობას, რომელსაც ვაკნინი უწოდებს "ონტოლოგიურ არასტაბილურობას". ნარცისს არ აქვს უწყვეტობის შეგრძნება - მისი წარსული, აწმყო და მომავალი არ არის ერთმანეთთან დაკავშირებული ისე, როგორც ჯანმრთელი ადამიანის შემთხვევაში. ეს იწვევს მეხსიერების მნიშვნელოვან პრობლემებს. ვაკნინი ამტკიცებს, რომ "ნარცისები ივიწყებენ ან არ აქვთ წვდომა თავიანთი მოგონებების დაახლოებით 80%-ზე." ეს არის შემაშფოთებელი სტატისტიკა, რომელიც გვეხმარება გავიგოთ ნარცისის არათანმიმდევრული და ხშირად წინააღმდეგობრივი ქცევა.

ამ მეხსიერების ხარვეზების შესავსებად, ნარცისი მიმართავს იმას, რასაც ვაკნინი უწოდებს "კონფაბულაცია”-ს. ეს არის პროცესი, სადაც ნარცისი იგონებს ამბებს ან მოვლენებს, რათა შეავსოს თავისი მეხსიერების ხარვეზები. ეს არ არის განზრახ ტყუილი - ეს არის გონების მცდელობა, შექმნას თანმიმდევრული ისტორია (ნარატივი) არასრული ინფორმაციით. თუმცა, როგორც ვაკნინი აღნიშნავს, "ხშირად ნარცისი არასწორად ახდენს კონფაბულაციას, ამიტომ ადამიანებს ჰგონიათ, რომ ის ტყუის ან Gaslighting - ის მეშვეობით მანიპულირებს."

ნარცისის გონების ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ასპექტი არის მისი უნარი, ჰქონდეს პარადოქსული აზროვნება. ვაკნინი განმარტავს, რომ "ნარცისებს შეუძლიათ ერთდროულად ჰქონდეთ წინააღმდეგობრივი აზრები და რწმენები." ეს არის უნარი, რომელიც ჩვეულებრივ ადამიანებს არ აქვთ - ჩვენ ვცდილობთ შევინარჩუნოთ კოგნიტური თანმიმდევრულობა და თავიდან ავიცილოთ დისონანსი. მაგრამ ნარცისებისთვის ეს შეზღუდვა არ არსებობს. "მან შეიძლება 15:00 საათზე თქვას, რომ მეზობელი ბარბარა არის შესანიშნავი, ხოლო 15:15 საათზე - რომ იგივე ბარბარა საშინელი და უვარგისია," - ამბობს ვაკნინი, რაც გვიჩვენებს, რამდენად სწრაფად და რადიკალურად შეიძლება შეიცვალოს ნარცისის შეხედულებები.

პიროვნული აშლილობის მქონე ადამიანების სხვებთან ურთიერთობაში, არის კიდევ ერთი საინტერესო მომენტი, რომელსაც ვაკნინი განიხილავს. ის აღნიშნავს, რომ "ნარცისი იწყებს თავის არსებობას როგორც ანარეკლი. ის აგებს საკუთარ თავს სხვა ადამიანებისგან აღებული ემოციების ანალიტიკის საშუალებით." ეს არის გასაოცარი კონცეფცია - იდეა, რომ ნარცისის მთელი პიროვნება (შინაგანი “მე”) არის სხვა ადამიანების რეაქციების და აღქმების კრებული. ვაკნინი ამას ადარებს ფუტკრების სკას, სადაც თითოეული უჯრედი შეიცავს ნარცისის ანარეკლს სხვადასხვა ადამიანის თვალებში.

ამ კონტექსტში, ვაკნინი განიხილავს ნარცისის ემპათიის უნარს. მაშინ როცა ხშირად ითვლება, რომ მათ არ აქვთ ემპათია, ვაკნინი ამტკიცებს, რომ ნარცისებს (ასევე ფსიქოპათებს - psychopaths) ის აქვთ, რასაც ის უწოდებს "ცივ ემპათიას". ეს არის "ემპათია ემოციების გარეშე, მიზანზე ორიენტირებული." სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ნარცისებს, სხვებზე დაკვირვებით და ანალიტიკით, შეუძლიათ გაიგონ სხვების ემოციები (და არა შეიგრძნონ), მაგრამ ისინი ამას იყენებენ არა თანაგრძნობისთვის, არამედ მანიპულაციისთვის და საკუთარი მიზნების მისაღწევად.

ვაკნინი ასევე განიხილავს ნარცისული ურთიერთობების ციკლურ ბუნებას, რომელსაც ის უწოდებს "იდეალიზაცია-გაუფასურება-უარყოფა-ჩანაცვლების ციკლს". ამ ციკლში, ნარცისი თავდაპირველად აიდეალებს პარტნიორს, შემდეგ თანდათანობით აუფასურებს მას, საბოლოოდ უარყოფს და ჩაანაცვლებს ახალი პარტნიორით. ეს ციკლი ხსნის ნარცისულ ურთიერთობებში არსებულ ემოციურ ამერიკულ მთებს (roller coaster) და იმას, თუ რატომ არის ასე რთული ამ ურთიერთობებიდან თავის დაღწევა.

ერთ-ერთი ყველაზე შემაშფოთებელი ასპექტი ვაკნინის ლექციაში არის მისი მტკიცება, რომ ნარცისიზმი ფუნქციონირებს როგორც რელიგია, რომელიც მან საკუთარი თავისთვის გამოიგონა. "ნარცისიზმი, თვითონ ნარცისისთვის ისეთივე შეგრძნებაა, როგორც რელიგია მორწმუნე ექსტრემისტისთვის" - ამბობს ის. ეს პერსპექტივა გვთავაზობს ახალ გზას, გავიგოთ ნარცისის მსოფლმხედველობა და ქცევა. ის არის ერთდროულად ღმერთიც და მორწმუნეც თავის პირად რელიგიაში, რამაც უნდა ახსნას მისი გრანდიოზულობა და იმავდროულად მის გარე ვალიდაციაზე დამოკიდებულებაც.

ვაკნინი ასევე განიხილავს ნარცისის მიდრეკილებას ილუზიური აზროვნებისკენ. ეს მოჩვენებითი აზროვნება, გაერთიანებული ნარცისის გრანდიოზულობასთან და რწმენასთან საკუთარ იმუნიტეტში (ხელშეუხებლობაში), ქმნის, როგორც ვაკნინი უწოდებს, "ძალიან ფეთქებადსაშიშ მიქსს", რომელსაც მხოლოდ ნაპერწკალი სჭირდება. ზუსტად ეს ნარევი ხსნის ნარცისების მიდრეკილებას რისკიანი ქცევებისკენ და მათ რწმენას, რომ ისინი დაცულები არიან ნეგატიური შედეგებისგან. თუ ამ ფაქტს დავუმატებს მის “ცივ ემპათიას” ნარცისი უბოროტესი საქციელის ჩადენასაც არ მოერიდება, რადგან მას სხვა ადამიანები (ცხოველებიც) უბრალო ნივთებად წარმოუდგენია, რომლებიც მას უნდა ემსახურონ.

ბოლოს, ვაკნინი განიხილავს პარანოიის როლს ნარცისიზმში. ის ამტკიცებს, რომ "პარანოია არის ნარცისიზმის ფორმა," რადგან ის მოიცავს ორ ძირითად ელემენტს: რწმენას, რომ თვითონ არის ყურადღების ცენტრში და რომ ის არის საკმარისად მნიშვნელოვანი იმისთვის, რომ სხვებმა მას ავნონ (მაგ: მე მაკვირდება უშიშროების სამსახური - ე.ი. მე მნიშვნელოვანი ვარ). ეს პარანოიდული აზროვნება იწვევს ქცევას, რომელსაც ვაკნინი უწოდებს "Hypervigilance — the elevated state of constantly assessing potential threats around you" - მუდმივ სიფხიზლეს პოტენციური საფრთხეების ან შეურაცხყოფების მიმართ.

დასკვნა:

დოქტორ სემ ვაკნინის ლექცია ნარცისული პიროვნების აშლილობის შესახებ გვთავაზობს ყოვლისმომცველ შეხედულებას ამ რთული ფსიქიკური მდგომარეობის შესახებ. ის გვიჩვენებს, რომ ნარცისიზმი არის გაცილებით მეტი, ვიდრე უბრალოდ ბავშვობისდროინდელი ტრავმა.

ორიგინალ ვერისიას ინგლისურ ენაზე შეგილიათ მოუსმინოთ “ბმულზე”

9 პუნქტი ნარცისის გამოსავლენად
როგორ მივხვდეთ, რომ ადამიანი ნარცისია?
3 რამ, რაც უნდა იცოდე ნარცისზე
რა მიზანი აქვს ნარცისს და ფსიქოფათს ურთიერთობისას??
ნარცისის 6 თვისება, რომელიც გამოარჩევს ჯანმრთელი ადამიანისგან
ნარცისის კოდექსი

დახმარებისთვის მოგვწერეთ - კონსულტაცია ანონიმური და უფასოა
ასევე შემოგვიერთდით Facebook -ის დახურულ ჯგუფში - NPD.ge

ვაკნინი იწყებს იმის აღნიშვნით, რომ ნარცისიზმი არის პოსტტრავმული მდგომარეობა. ეს არის მნიშვნელოვანი გაგება, რადგან ის გვეხმარება დავინახოთ ნარცისი არა როგორც უბრალოდ თვითკმაყოფილი, საკუთარ თავზე ორიენტირებული ან ეგოისტი პიროვნება, არამედ როგორც ინდივიდი, რომელმაც განიცადა მნიშვნელოვანი ტრავმა, ადრეულ ბავშვობაში. "ნარცისი არის, ჩვეულებრივ მშობლების (ან ამაგისმიმცემების) მსხვერპლი" - ამბობს ვაკნინი. ეს პერსპექტივა გვთავაზობს თანაგრძნობის ელემენტს, რომელიც ხშირად აკლია ნარცისიზმის განხილვას.